Wat zijn restrisico’s?

Bedrijfsnoodorganisatie

Met behulp van de risico-inventarisatie en – evaluatie (RI&E) en de taakrisicoanalyses (TRA’s) worden alle aan het werk gerelateerde risico’s van een organisatie in kaart gebracht. De passende maatregelen die hieruit voortkomen worden vastgelegd in het plan van aanpak. Echter zijn er ondanks alle getroffen maatregelen risico’s die niet volledig zijn uit te sluiten door arbomaatregelen en die dus altijd kunnen optreden: de zogenoemde restrisico’s.

De bhv moet voorbereid zijn op incidenten die als gevolg van de restrisico’s kunnen optreden. De bhv vormt daarmee het sluitstuk van het arbobeleid van een bedrijf. Om deze reden is de basiscursus bhv van NIBHV gebaseerd op de restrisico’s die overal kunnen voorkomen in het bedrijf.

Ook de risico’s die de bhv’ers lopen bij de uitvoering van hun bhv-taken moeten worden meegenomen in de RI&E. Dat kan betekenen dat er soms aanpassingen nodig zijn in het gebouw, de werkzaamheden en/of aan installaties, om ervoor te zorgen dat de bhv op verantwoorde wijze haar werk kan doen. Brand- en ongevalsrisico’s kunnen bijvoorbeeld worden verminderd door voorzieningen als branddetectie, blusinstallaties, compartimentering, brandvertragende en toegangsdeuren. Tijdens een bhv-inzet kunnen bhv’ers ervaringen opdoen die het noodzakelijk maken dat er nazorg wordt geregeld. Dit aspect moet worden meegenomen in de RI&E.

Ligt bij de aanpak van risico’s meer nadruk op preventie? Dan nemen ook de risico’s voor de bhv’ers in hun taakuitvoering af. In dat geval kan de werkgever volstaan met een eenvoudiger bhv-organisatie.

 

Verschillende soorten restrisico’s

Restrisico’s zijn onder te verdelen in ‘algemene’ en ‘specifieke’ restrisico’s.

Algemene restrisico’s

Algemene restrisico’s kunnen overal voorkomen. Denk hierbij aan vallen en struikelen, met als gevolg een verstuiking of een botbreuk. Aan een onwelwording of hartstilstand waarbij eerste hulp nodig is. Of aan een blikseminslag, een brand of gaslekkage, waardoor er moet worden ontruimd.

Ongevallen
Uit cijfers van de Inspectie SZW en het CBS blijkt dat de volgende letsels in alle sectoren voorkomen:

  • open wonden
  • snijwonden
  • kneuzingen
  • verrekkingen
  • verstuikingen
  • botbreuken
  • brandwonden
  • amputaties.

Branden
Afhankelijk van de in het bedrijf aanwezige stoffen gaat het om branden met vaste stoffen, branden met vloeistoffen, branden met gassen, branden met metalen, olie- en vetbranden en branden waarbij elektriciteit is betrokken.

Externe dreiging
Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om een overstroming, een explosie of een brand in de nabije omgeving.

Specifieke restrisico’s

Specifieke restrisico’s hangen samen met de aard van de werkzaamheden, de omgeving waarin het bedrijf staat of het pand zelf. Denk hierbij aan het werken op hoogte, blootstelling aan gevaarlijke stoffen of het risico op verdrinking.

 

Voorbeelden van restrisico’s

  • Een bedrijf dat vaten met gevaarlijke stoffen opslaat, maakt gebruik van heftrucks om deze vaten te verladen. In het bedrijf zijn hiervoor routes uitgezet, aangeduid met lijnen op de grond. Ook zijn er gedragsregels opgesteld voor het rijden op de voertuigen en voor het lopen over de magazijnvloer. Doet zich, ondanks alle getroffen maatregelen en voorzieningen, toch een ongeval voor waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen, omdat iemand zich niet aan de gedragsregels houdt? Dan moeten bno-leden weten hoe ze moeten handelen.
  • In een bedrijf maken medewerkers verpakkingen open met een mes. Om ongelukken te voorkomen krijgen zij voorlichting en instructies over ‘hoe te snijden’. Ondanks deze maatregelen kunnen medewerkers zichzelf nog steeds snijden. De bno-leden moeten dan voorbereid zijn op het behandelen van snijwonden.

 

Voorbeelden van algemene restrisico’s

Oorzaak Restrisico Mogelijke gevolgen
Het verrichten van arbeid Uitglijden, vallen, struikelen. -Wonden;
-Kneuzingen en verstuikingen;
-Botbreuken;
-Ontwrichtingen;
-Wervelletsel;
-Bloedingen.
Aanwezigheid van personeel. -Uitgangspunt voor de gevolgen zijn de Nederlandse Richtlijnen Eerste Hulp 2016;
-Het acuut optreden van ziekten en/of aandoeningen: hartstilstand, verslikking, shock, angina pectoris en hartinfarct, beroerte, epileptische aanvallen, diabetes mellitus, hersenletsel, oogletsel.
Brand. -Schade, bedreiging bedrijfscontinuïteit;
-Brandwonden, letsel aan de ademhalingswegen.
Ontruiming door brand of externe risico’s. -Schade, bedreiging bedrijfscontinuïteit.

 

Voorbeelden van specifieke restrisico’s

Oorzaak Restrisico Mogelijke gevolgen
Werken op hoogte Vallen van hoogte. -Hangtrauma (met valbeveiliging), botbreuken, ontwrichtingen, verstuikingen, verrekkingen, nek- of rugwervelletsels, gecompliceerde letsels, meervoudige letsels, hersenletsel; uitval van de ademhaling, circulatiestilstand, hartstilstand.
Werken in besloten ruimten en kruipruimten Te laag zuurstofniveau door slechte ventilatie of verdringing door dampen. -Bedwelming, onwel worden, verstikking.
Brand of explosie (afhankelijk van de stoffen waarmee wordt gewerkt). -Verbrandingen, brandplekken, ademhalingsproblemen, circulatiestilstand, hartstilstand.
-Ontruiming om mensen in veiligheid te brengen.
Werken met voertuigen Aanrijding of beklemd raken. -Ontwrichtingen, verstuikingen, verrekkingen, botbreuken, amputaties, nek- of rugwervelletsels, gecompliceerde letsels, meervoudige letsels, hersenletsel, uitval van de ademhaling, circulatiestilstand.
Werken met machines Contact met bewegende delen van machines en handgereedschap. -Wonden, oppervlakkige letsels, amputaties, beknelling, botbreuken, ontwrichtingen.
Werken met elektriciteit Contact met elektriciteit. -(Inwendige) verbrandingen, brandplekken, circulatiestilstand, hartstilstand.
Werken met gevaarlijke stoffen Blootstelling aan een gevaarlijke stof uit een open of gesloten omhulling via huid, ademhalingswegen, spijsverteringsstelsel of ogen. -Inwendige letsels, vergiftigingen, infecties, verbrandingen, brandplekken, ademhalingsproblemen; spijsverteringsproblemen, oogletsels, circulatiestilstand, hartstilstand, toxische werking op ademhaling en zenuwstelsel.
Brand of explosie (afhankelijk van de stoffen waarmee wordt gewerkt). -Verbrandingen, brandplekken, ademhalingsproblemen, circulatiestilstand, hartstilstand.
-Ontruiming om mensen in veiligheid te brengen.
Werken in de nabijheid van of op het water Verdrinking. -Ademhalingsstilstand, circulatiestilstand, hartstilstand, onderkoeling.
Werken met klanten/cliënten/bezoekers/gasten Het acuut optreden van ziekten en/of aandoeningen. -Afhankelijk van de ziekten/aandoeningen.
Agressie van deze personen. -Letsel.

 

Van risico’s naar een bedrijfsnoodorganisatie op maat

Om een bedrijfsnoodorganisatie op maat in te richten, is het belangrijk dat je goed zicht hebt op alle (rest)risico’s die op jouw organisatie van toepassing zijn. De bno is er immers om de gevolgen van de restrisico’s te beheersen. Heb je alle restrisico’s in kaart gebracht, dan is het belangrijk dat je deze restrisico’s nader specificeert aan de hand van de volgende vragen:

  • Op welke locaties kunnen deze restrisico’s voorkomen en wat zijn de gevolgen?
  • In welke installaties of objecten kunnen deze restrisico’s voorkomen en wat zijn de gevolgen?
  • Op welke locaties worden deze (specifieke) werkzaamheden uitgevoerd, door wie, hoe
    vaak, enzovoort?
  • Hoe waarschijnlijk is het dat dit risico voorkomt?

 

Wat zijn de restrisico’s in jouw bedrijf?

In onze checklist kan je aanvinken met welke risico’s en met welke incidenten je in jouw bedrijf te maken kan krijgen. Download dit gratis hulpmiddel hier.

Download checklist restrisico’s

 

Belangrijke informatiebronnen voor het in kaart brengen van restrisico’s

De volgende zaken kun je gebruiken om de restrisico’s te bepalen:

  • de (bijna)ongevallenregistratie van het bedrijf;
  • de veiligheidsrapportage of QRA (kwantitatieve risicoanalyse);
  • brancheonderzoeken;
  • statistieken van de branche bij het Centraal Bureau voor de Statistiek en in de rapportages
    van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden.