Risico-inventarisatie & -evaluatie – Alles over de RI&E

Of je nou in een fabriek, op een kantoor of in de buitenlucht werkt, het werk in elk bedrijf brengt altijd risico’s met zich mee. Dit kunnen zowel fysieke risico’s van het werk als psycho-sociale risico’s voor de werknemer zijn. Voor de veiligheid en gezondheid van de medewerkers is het belangrijk om deze risico’s te verkleinen. De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) helpt al deze bedrijfsrisico’s eenvoudig in kaart te brengen en terug te dringen.

De RI&E vormt als het ware het fundament van het arbobeleid van een bedrijf. Je kunt pas de juiste maatregelen treffen als je inzichtelijk hebt waar de risico’s in je bedrijf liggen en wat het mogelijke effect hiervan is. Met behulp van de RI&E wordt duidelijk waar je mee aan de slag moet en op welke manier. Deze maatregelen worden vastgelegd in een plan van aanpak.

Het maken van een RI&E is niet ingewikkeld, maar het kost wel tijd. In de Arbowet staat dat ieder bedrijf met medewerkers verplicht is om een RI&E en daaruit voortvloeiend plan van aanpak te maken. De De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert hierop.

Op deze pagina leggen wij de RI&E in het kort uit van A tot Z.

 

Inhoudsopgave:

 

Wat is een RI&E?

Een RI&E staat voor Risico-Inventarisatie en Evaluatie. Concreet is dit een overzicht van potentiële risico’s en gevaren voor medewerkers binnen een bedrijf die schriftelijk zijn vastgelegd. Ook de arbeidsongevallen uit het verleden staan hierin. Tenslotte bevat de RI&E een Plan van Aanpak met de maatregelen die de werkgever neemt of gaat nemen om de vastgestelde risico’s te beperken of uit te sluiten.

 

Hoe werkt een RI&E?

In de RI&E worden de fysieke risico’s van het werk, de psycho-sociale risico’s voor het personeel, de organisatie van het werk en de veiligheid van de werkplek en het bedrijf in kaart gebracht. De RI&E helpt bij het stellen van prioriteiten van deze risico’s. Daarbij wordt gekeken naar hoe groot de kans is dat het risico zich voordoet en hoe groot de gevolgen (kunnen) zijn. Zo kom je erachter welke risico’s belangrijker zijn dan anderen.

Uit de RI&E komt een plan van aanpak voort. Voor veel risico’s worden er vanuit de RI&E oplossingen aangedragen. Voor elk risico moet je deze oplossingen omschrijven, wie dit kan en gaat doen, wanneer het wordt gedaan en wat de mogelijke kosten zijn. Daarna moet het plan uitgevoerd worden en eventueel getoetst worden.

 

 

De uitvoering van de RI&E in 5 stappen

Je kunt een RI&E opstellen aan de hand van eenvoudig 5-stappenplan. Daarnaast is er voor veel branches is een online RI&E beschikbaar. De RI&E’s moet in ieder geval minimaal aan de volgende eisen voldoen: compleet zijn, betrouwbaar zijn, actueel zijn, of schrift staan, worden vernieuwd indien de situatie daartoe aanleiding geeft en in de RI&E moet aandacht worden besteed aan een groot aantal arbobrede onderwerpen.

1. Inventarisatie: Welke risico’s spelen er in het bedrijf/de organisatie?

Resultaat: een lijst met alle risico’s in het bedrijf.

De eerste stap is het maken van een lijst met alle risico’s in je bedrijf of organisatie op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn. Ook inventariseer je de al genomen risicobeperkende maatregelen. Voor het opstellen van deze lijst kun je onder andere gebruik maken van verzuimgegevens, ongevalsregister, gegevens over (vermoede) beroepsziekten, registers van toxische stoffen en kankerverwekkende stoffen en klachten van werknemers.

2. Evaluatie: Hoe groot is het risico en wat is volgorde van prioriteiten?

Team overleg Risico Inventarisatie & Evaluatie RI&E rieResultaat: de risico’s staan in volgorde van belangrijkheid.

Als de lijst met alle werkrisico’s opgesteld is, kun je deze gaan sorteren. Hierbij zet je de belangrijkste risico’s bovenaan. Hierbij houd je o.a. rekening met hoe groot de kans is dat het risico zich voordoet, hoeveel personen er gevaar lopen bij het risico en hoe groot de gevolgen kunnen zijn. Het sorteren van de risico’s helpt om prioriteiten te stellen voor je Plan van Aanpak.

3. Plan van Aanpak: Welke maatregelen?

Resultaat: een plan waarin staat wie, wanneer welke maatregel gaat treffen om de risico’s te verminderen.

In het plan van aanpak is beschreven welke maatregelen genomen zullen worden om de geïnventariseerde risico’s aan te pakken. Werkgevers en werknemers kunnen samen oplossingen bedenken. Het is handig om de arbocatalogus van de sector te raadplegen bij het zoeken naar oplossingen. Ook moet in het plan van aanpak opgenomen worden binnen welke termijn deze maatregelen uitgevoerd worden en wie hiervoor binnen de organisatie verantwoordelijk is. Daarnaast wordt er vastgelegd op welke wijze en welk moment er wordt gerapporteerd en geëvalueerd over de voortgang en het tijdstip waarop de maatregelen moeten zijn getroffen.

4. Toetsen van de RI&E: Door een arbodienst of arbodeskundige

Resultaat: Een goedgekeurde RI&E, die voldoet aan de wettelijke eisen.

Na het uitvoeren van de RI&E en het opstellen van het plan van aanpak moeten deze worden voorgelegd aan een gecertificeerde arbodienst of een gecertificeerde arbokerndeskundige. Zij beoordelen of de ingevulde RI&E compleet en betrouwbaar is en uitgaat van de huidige stand van wetenschap en techniek. Ze schrijven een advies aan de werkgever onder andere over het plan van aanpak. In sommige gevallen is toetsing niet nodig. Of je bedrijf hiervan uitgezonderd is, hangt af van het aantal medewerkers in het bedrijf en of je een RI&E-instrument specifiek voor jouw branche hebt gebruikt voor het opstellen van de RI&E. De RI&E en het plan van aanpak moeten na de toetsing ook worden toegezonden aan de ondernemingsraad (OR) of de personeelsvertegenwoordiging (PVT). Zij moeten met de RI&E en het plan van aanpak instemmen. De Ondernemingsraad kan op die manier een bijdrage leveren aan eventuele verbeteringen of aanvullingen.

5. Aan de slag: uitvoeren en evalueren van het plan van aanpak.

Resultaat: de maatregelen zijn ingevoerd.

Tot slot is het tijd om aan de slag te gaan met de uitvoering van het Plan van Aanpak. De preventiemedewerker kan hier vanuit zijn preventietaken een belangrijke bijdrage leveren. Het is verstandig jaarlijks het plan van aanpak te bekijken en de voortgang te beoordelen. De RI&E wordt net zo vaak aangepast als de daarmee opgedane ervaring, gewijzigde werkmethoden of werkomstandigheden of de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening daartoe aanleiding geven.

Lees meer over hoe je vanuit de RI&E in 6 stappen kunt komen tot een effectieve bhv- of bedrijfsnoodorganisatie.

 

Verplichting van RI&E en wetgeving

Als sinds 1994 is de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) verplicht voor alle werkgevers met werknemers in loondienst. Dit geldt dus ook voor bedrijven met maar weinig werknemers in dienst. In de Arbowet staat eveneens beschreven dat het plan van aanpak is een verplicht onderdeel is van de RI&E.

Controle op RI&E

De De Nederlandse Arbeidsinspectie kan een controle op de RI&E en plan van aannpak uitvoeren. Als deze onvolledig zijn, omdat er bijvoorbeeld risico’s of maatregelen ontbreken of omdat deze niet meer actueel zijn, kan de Inspectie hierop handhaven. Indien het geval de RI&E of een plan van aanpak ontbreken kan er direct een boete opgelegd worden.

RI&E bij inzet van vrijwilligers

De RI&E heeft in principe alleen betrekking op de werknemers die in loondienst zijn. Voor organisaties die uitsluitend vrijwilligers in dienst hebben, is een RI&E alleen verplicht in het geval er in de organisatie gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen en/of biologische agentia. In dat geval wordt er een RI&E opgesteld met betrekking op deze specifieke onderdelen.

 

Bijdrage van medewerkers

De handreiking arbomaatregelen preventiemedewerker biedt praktische informatie en adviezen voor werkgevers, werknemers én voor preventiemedewerkersDoor een risico-inventarisatie en -evaluatie te maken voorkom je niet alleen mogelijke problemen, maar werk je ook aan een gezonde en prettige werkomgeving. Door de medewerkers te betrekken zorg je er samen voor dat dit gewaarborgd wordt. Goede voorlichting aan alle medewerkers over de risico’s en maatregelen in het bedrijf is daarvoor essentieel.

Op de website van het Steunpunt RI&E, een werkgroep bestaande uit werknemers- en werkgeversorganisaties, vind je verschillende hulpmiddelen hiervoor. Deze kun je gebruiken om met werknemers in gesprek te gaan over gezond en veilig werken. Denk hierbij aan instructiefilmpjes, verschillende spellen en een checklist voor medewerkers die met een beeldscherm werken.

 

RI&E hulpmiddelen

Je kunt de RI&E zelf opstellen, maar in veel gevallen kun je ook gebruikmaken van zogenaamde branchespecifieke RI&E-instrumenten. Deze hulpmiddelen zijn ontwikkeld door brancheorganisaties en gaan specifiek in op de meeste voorkomende risico’s in de betreffende branche. In sommige gevallen kun je in aanmerking komen voor een toetsingsvrijstelling als je de RI&E opstelt met een branchespecifiek RI&E-instrument. Op de website van het Steunpunt RI&E vind je een handig overzicht met RI&E instrumenten per branche.

Ook al zijn alle voorzieningen getroffen en maatregelen genomen uit het plan van aanpak, dan is het nog mogelijk dat er een ongewild incident optreedt, zoals uitglijden, vallen, snijwonden, brand, verkeerd handelen van de mens, etc. Deze risico’s kun je niet voorkomen met reguliere risico-beperkende maatregelen. Hoe je te werk gaat als deze incidenten zich voordoen en de maatgevende factoren hierbij bepalen mede hoe je bhv- of bedrijfsnoodorganisatie eruit gaat zien. NIBHV kan helpen bij de totstandkoming hiervan. Zo hebben wij bijvoorbeeld een 6-stappenplan opgesteld om tot een effectieve bhv- of bedrijfsnoodorganisatie te komen.

 

Bekijk 6-stappenplan

 

Meer hulpmiddelen die NIBHV biedt:

  • Werkwijzer bedrijfsnoodorganisatie
    Deze Werkwijzer bno is een hulpmiddel waarmee je kunt bepalen welke incidenten er binnen je organisatie kunnen voorkomen en hoe je als werkgever passende interne hulpverlening kunt organiseren.